Feedforward in Leiderschap – het werkboek om je (team) doel nog effectiever te realiseren
Als leidinggevende heb je met je teamleden een ‘klus te klaren’. Samen willen jullie specifieke doelen behalen. Ambities nastreven. Kwaliteit leveren. Strategisch en financieel. En het liefst door jou effectief aangestuurd en gefaciliteerd. Of je dat nou vanuit fysieke aanwezigheid doet of op afstand, je wilt iedereen optimaal laten bijdragen vanuit zijn of haar rol, functie en kwaliteiten. Dit is ook precies wat wetenschappelijk en praktijkonderzoek naar dé succesfactor voor high performance leiderschap bevestigt: succesvolle leidinggevenden zijn erop gericht samen te leren steeds beter te worden in het realiseren van gemeenschappelijke doelen. De leidinggevende vormt hierin de bepalende factor. Door een positieve voorbeeldrol stimuleert en faciliteert hij het team optimaal.
Hoe doe je dat concreet? Wat geef je wel aandacht en wat minder? We merken dat er steeds meer behoefte is aan een soort overzicht, aan
gerichte input om nog beter leiding te kunnen geven en waaraan jij je als leidinggevende kunt meten.
Feedforward in leiderschap is letterlijk vertaald: eten geven om vooruit te gaan in je leiderschap, oftewel steeds beter inzicht krijgen in de vraag hoe jij als leidinggevende nog succesvoller kunt worden. Daarbij is regelmatig zelf in de spiegel kijken belangrijk. Wat doe je al goed als leidinggevende? Wat kan er nog beter? En hoe dan? Je ontdekt andere wegen om je doelen te bereiken, door bijvoorbeeld ook de wat minder makkelijke (en minder comfortabele) vragen aan te gaan.
Dit werkboek biedt je een overzicht hoe je kunt focussen op de juiste aandachtspunten, hoe je deze bespreekbaar maakt en naar acties doorvertaalt, zodat je de beoogde teamdoelen nog beter – en daadwerkelijk – realiseert. Dit boek geeft je naast overzicht ook positieve energie. Feedforward figuurlijk vertaald: je ontdekt wat je al goed doet én hoe je je positieve invloed kunt aanwenden om je doelen met nog meer succes te behalen en/of aan te scherpen!
Ongeacht de sector of de organisatiegrootte is het niet altijd even makkelijk het beste uit jezelf en je team(s) te blijven halen, ook niet wanneer je wel degelijk weet waar je aandacht aan zou moeten besteden. Bij veel leidinggevenden die we begeleiden, merken we dat het bijvoorbeeld lastig is de juiste focus op de lange termijn vol te houden. De praktijk blijkt vaak weerbarstig, vol met afleidingen, om intenties daadwerkelijk te realiseren. Je kunt het vergelijken met een dieet: je weet dat je je eetpatroon moet veranderen, dat je meer moet bewegen, meer water moet drinken, enzovoort. Maar in werkelijkheid word je regelmatig verleid hiervan af te wijken. En door de geringe resultaten die je pogingen opleveren op de (middel)lange termijn, geef je misschien op. Weten dat je op dieet moet… maakt nog niet dat je afvalt.
Dit boek geeft je daarom, naast de belangrijkste aandachtspunten om samen met je team doelen daadwerkelijk te realiseren, ook praktische handvatten om concrete acties op de lange termijn vol te houden. Toonaangevende (wetenschappelijke) onderzoeksresultaten, inspirerende praktijkvoorbeelden, reflectievragen, actiepunten en praktische tips helpen je om op een meer feedforward manier leiding te geven aan je team en organisatie. Het boek ondersteunt je om concreet te bepalen welke kwaliteiten jij als leidinggevende al goed inzet én wat er nog beter kan en hoe dan. Er gaat gelukkig al veel goed. Welke focus ga jij specifiek aanbrengen in de aansturing van je team om als leidinggevende nog beter te worden?
Opbouw van het boek
In hoofdstuk 1 beschrijven we enkele redenen die maken dat het samenwerken aan gemeenschappelijke doelen nog niet altijd tot optimale resultaten leidt. Welke redenen zie jij bij jezelf en je team? In hoofdstuk 2 beschrijven we hoe je effectiever naar jezelf en je team kijkt, om steeds beter te worden in het behalen van teamdoelen. Bewuster kijken naar je eigen gedrag, kwaliteiten en onderliggende overtuigingen en aannames en naar datgene wat er leeft in je team, geeft meer zicht op de intenties rond wat je beter wilt doen. Ook kijken we hoe je daar tot nu toe vorm aan geeft, hoe je soms jezelf aan het saboteren bent om de intentie ook echt werkelijkheid te laten worden. Door met alternatief gedrag te experimenteren en aannames te testen in verschillende situaties blijk je in staat om overtuigingen wat los te laten en effectiever gedrag te vertonen. Diverse studies en talloze boeken bevestigen: reflectie vormt het fundament om te leren steeds beter te worden in het realiseren van doelen en dit vormt dan ook het fundament van dit boek. Reflecteren is echter niet voor iedereen eenvoudig. Je moet er wel wat voor doen. Leiderschap is een actief werkwoord.
Wetenschappelijk onderzoek en veelvuldige toepassing hiervan in de praktijk leerde ons de afgelopen ruim twintig jaar de drie belangrijkste ingrediënten voor teamsucces om bewust op te reflecteren:
- Doelen: sta expliciet stil bij wat je wilt bereiken en bij de kwaliteiten die nodig zijn om deze doelen met elkaar te realiseren.
In hoofdstuk 3 ontdek je voor welke klus jij staat met je team. De enige reden om ‘samen te leren steeds beter te worden’ is dat jullie een gemeenschappelijk doel willen bereiken. Je krijgt inzicht in de belangrijkste kwaliteiten die je nodig hebt om doelen te formuleren en deze samen door te vertalen naar verantwoordelijkheden, rollen, kwaliteiten en concreet gedrag. - Commitment: onderzoek of alle betrokkenen de doelen ook écht willen en of ze die sámen willen bereiken.
In hoofdstuk 4 ligt de nadruk op het belang van het onderzoeken en expliciet bespreken van het commitment om (samen) bij te dragen aan de gemeenschappelijke doelen. Zonder commitment houden jullie het niet lang vol. Ook ontdek je in dit hoofdstuk de belangrijkste kwaliteiten die je daarvoor nodig hebt. Je ziet hoe onder andere het voeren van regelmatige tweerichtingsdialogen jou als leidinggevende helpt je mensen (blijvend) mee te nemen. - Actie: wees je bewust van en bespreek de acties die genomen worden (of zijn) om de doelen te realiseren. Onderzoek of er nog alternatieve acties denkbaar zijn. Spreek elkaar daar positief op aan.
In hoofdstuk 5 bespreken we de noodzaak om actie te ondernemen, wil je je doelen daadwerkelijk realiseren. We laten zien hoe je van mooie woorden naar daadwerkelijke daden komt. Ook leer je elkaar effectief aanspreken op acties, zodat jullie continu samen blijven leren steeds beter te worden.
Al jaren vragen we leidinggevenden op deze drie aandachtspunten te reflecteren wanneer beoogde resultaten niet optimaal gerealiseerd worden en zij zoeken naar hun eigen aandeel daarin. Zij geven aan dat het hen helpt om concreet te achterhalen wat ze al goed doen, wat ze beter kunnen doen en hoe dan. Voor de ene leidinggevende zijn de aandachtspunten bekender dan voor de andere. Het overzicht, zoals we dat aanbieden in dit boek, biedt ook joueen spiegel op basis waarvan je je leiderschap positief kunt aanscherpen. Kies vooral die aandachtspunten om op te focussen die jou effectiever gaan maken.
Zo werkte het ook voor onszelf. Het tot stand brengen van dit boek ging namelijk niet vanzelf. Muriel begon alleen met schrijven. Om dit boek ook daadwerkelijk te kunnen voltooien, had zij Marco nodig. ‘Ik heb constant moeten reflecteren op het doel, mijn commitment en genomen acties rond het schrijven van dit boek. Dit leerde mij dat ik Marco moest betrekken, dat ik niet langer in mijn eentje hoefde te stoeien met de al geschreven en de nog te formuleren woorden en zinnen. Niet alleen leverde Marco input rond high performance en feedforward, op basis van zijn ervaringen met het schrijven van managementboeken hielp hij mij ook het letterlijke schrijfproces af te ronden. En dat maakt dat het boek nu daadwerkelijk voor je ligt.’
Werkboek en/of inspiratie. Wat kies je?
Zoals eerder aangegeven: leiderschap is een werkwoord. In het boek vind je reflectievragen en actiepunten met ruimte om aantekeningen te maken. Gebruik die ruimte ook, lees terug, pas aan én pas vooral toe. Dat helpt jou om je eigen leiderschap te onderzoeken en tevens om de vertaling te maken naar je eigen team en situatie. Want als je de informatie die je leert niet toepast, ben je na zes dagen al 75 procent vergeten![i]
Leg al je gedachten en ideeën vast over hoe je als leidinggevende positief en concreet het verschil maakt én nog meer het verschil wilt maken. Dat helpt bij het daadwerkelijk toepassen van je nieuwe inzichten. Niets is verplicht uiteraard. Wij vinden het al fijn dat je op basis van Feedforward in leiderschap wilt werken aan het behalen van meer positieve resultaten. Dit werkboek geeft je daarom geen kritische feedback op wat je niet goed doet. Het geeft je feedforward: dé brandstof om jouw leiderschap te verbeteren en jullie doelen nog succesvoller te realiseren.
We maken in dit boek gebruik van ‘hij’ waar ‘hij’ of ‘zij’ gelezen kan worden en datzelfde geldt voor ‘zijn’ in plaats van ‘zijn of haar’. Daarnaast hebben we het in dit boek over jou als leidinggevende in relatie tot je team. Dat kan je managementteam, directie of eigen team of afdeling zijn. Het is het team waarvan jij de leidinggevende bent en dat jij fysiek, virtueel of in hybride vorm aanstuurt en faciliteert. Kies zelf binnen welk onderdeel van je organisatie je de door jou opgedane inzichten actief wilt toepassen. Als je daarbij aantekeningen maakt en actiepunten opschrijft (dus actief en bewust reflecteert) en een aantal ook daadwerkelijk vormgeeft, is de kans groter dat je nog effectiever wordt.
[i] Steve Glaveski, Where Companies Go Wrong with Learning and Development, Harvard Business Review, 2019.
