Complimenten geven is nog best lastig

Complimenten geven of de positieve kwaliteiten in het gedrag of de emotie van de ander kunnen zien is voor veel mensen best lastig. ‘Our minds do get stuck in negative things’.[1] Een fout blijft langer in je brein hangen dan een succes. Het menselijk brein is angst-gedreven. Het is geëvolueerd om overleving te bevorderen en is dus zeer bedreven in het vinden van problemen. Onderzoeken laten duidelijk zien dat je hersenen gelukkiger worden van positieve feedback. Wanneer iemand een complimentje krijgt, worden er ook hormonen aangemaakt, namelijk oxytocine en dopamine. Hierdoor gaan mensen beter presteren, zo blijkt uit onderzoek.[2]

In Feedforward in Leiderschap helpen we je hoe je de focus op de positieve kant, op wat wel goed gaat of wat iemand wel effectief laat zien, inzet om daarna eventuele verbetersuggesties te bespreken. Dat lijkt dan ook dé manier om mensen te laten groeien en ze nieuwe vaardigheden aan het leren. Door complimenten te geven, de positieve insteek, denken ze: ‘Hé, ik voel me gezien/gehoord, daar wil ik meer van.’ Hun brein blijft ‘openstaan’ voor de rest van de boodschap.

Op LinkedIn vonden we een mooie anekdote[3]:

Een wiskundeleraar schreef het volgende op het bord:

1×9 = 9, 2×9 = 18, 3×9 = 27, 4×9 = 36, 5×9 = 45, 6×9 = 54, 7×9 = 63, 8×9 = 72, 9×9 = 81, 10×9 = 91

Eerst giechelden enkele leerlingen en daarna lachten de meesten, omdat de leraar zich kennelijk had vergist: 10×9 = 91?

We kunnen leren mensen te prijzen voor hun successen en ze te waarderen voor hun kleine fouten. Geloof me, de meeste mensen doen veel meer goed dan fout, en toch worden ze beoordeeld op de weinige fouten die ze maken.

De leerkracht wachtte tot iedereen weer stil was. Vervolgens zei hij: ‘Ik heb deze fout met opzet gemaakt om jullie iets te tonen. Ik heb negen problemen correct opgelost en slechts één fout gemaakt. In plaats van me een compliment te geven met het goed oplossen van negen van de tien problemen lachen jullie om mijn fout. Hiermee zien we hoe ons onderwijssysteem werkt. En dat is heel triest, maar helaas waar.’

Waarderen: geef meer complimenten

We willen je uitnodigen om meer complimenten te geven (als je dit al niet doet) en minder kritiek. Dit resulteert in een betere samenwerking, meer begrip en genegenheid, meer positiviteit en daarmee in een groter commitment om resultaten succesvol te realiseren! Wanneer je het gewenste resultaat centraal stelt en in dat kader aangeeft wat je waardeert in de bijdrage van de ander én samen verkent hoe diens bijdrage nog beter kan zijn, geef je effectief feedforward. Van feedforward, in tegenstelling tot feedback, leert ons brein optimaal nog beter te worden.

‘Als we minder focussen op de fouten van anderen, bereiken we eigenlijk veel meer. Waarom? Zodra je mensen confronteert met hun tekortkomingen, krijg je heel vaak het omgekeerde resultaat. Ze voelen zich aangevallen, nemen het te persoonlijk en schieten in de verdediging. Doordat ze stress ervaren, luisteren ze niet meer actief. Met als gevolg dat je helemaal niets bereikt. Een efficiënte samenwerking kan je vergeten en problemen worden op die manier ook niet opgelost. Als manager bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland probeer ik feedforward altijd en overal toe te passen. Ik ben ervan overtuigd dat op die manier de boodschap altijd veel beter overkomt. Mensen luisteren beter, ze zijn gemotiveerder en willen er ook iets aan doen.’
Suzanne Verboon – Afdelingsmanager bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)

Wie krijgt bij jou thuis de meeste complimenten?

Onze blinde vlekken kunnen ervoor zorgen dat we, als we anderen al positieve feedback geven, dat vaak alleen lijken te doen aan onze favorieten, legt Marshall Goldsmith uit. Een belangrijke vraag die hij als uitgangspunt neemt en die we hierbij graag aan jou stellen: ‘Wie krijgt bij jou thuis de meeste complimenten? Je man of vrouw (partner)? Je kinderen? Of de hond?’ In 80 procent van de gevallen vormt het antwoord op deze vraag ‘de hond’. Bij jou ook? Waarom zou dat zo zijn? Vinden de meeste mensen de hond liever dan de kinderen of partner? Nee natuurlijk niet. De hond praat echter niet terug, hij is blij je te zien. En als je laat thuis komt, is de hond nog steeds blij je te zien! Positief gezien en bejegend worden en geen kritiek krijgen, vindt je brein prettig. Daardoor versterk je het gedrag van de hond graag en geef je hem de volgende keer weer positieve waardering en een extra aai. Hoe zit dat bij jou? Geef jij anderen de waardering die zij verdienen? Of alleen je favorieten?

Daniel Goleman schreef ooit dat het soms handiger is om eerst te oefenen met een positieve mindset, zonder de kritische feedback erachteraan te geven.[4] Dat vormt voor veel mensen namelijk al een oefening op zich. Het geven van complimenten blijkt helaas geen gewoonte te zijn op de Nederlandse werkvloer: 59 procent van de werknemers hoort alleen iets van de leidinggevende als er een fout wordt gemaakt. Terwijl een ruime meerderheid (85 procent) aangeeft juist graag complimenten te krijgen.[5]

Hieronder reflectievragen en een oefening om wat vaker te focussen op complimenten:

Hoe positief denk jij?

In hoeverre stel jij jezelf regelmatig de volgende vragen?

• Wat is er gebeurd dat goed was?
• In welke context/situatie zou dit gedrag wel gepast/geschikt zijn of een positieve betekenis krijgen?
• Welke positieve bedoeling zou er achter het gedrag kunnen zitten? Wat kan dit gedrag nog meer betekenen?
• Welke onderliggende zorg of angst wordt aangeraakt en welke positieve kwaliteit draagt deze in zich?

Start met een complimentenboekje

Krijg jezelf een compliment, bagatelliseer het dan niet door te zeggen: ‘O, dat stelde niks voor’, maar laat het intact en zeg bijvoorbeeld alleen: ‘Dank je, dat vind ik fijn om te horen’. Schrijf het compliment vervolgens op in een speciaal notitieboek en draag dat altijd bij je. Noteer daarin ook elke dag een compliment dat je jezelf geeft over iets wat je die dag goed hebt gedaan. Na een half jaar is zo een complimentenboekje ontstaan dat je op moeilijke momenten helpt reëler over jezelf te denken.

Een complimentenboekje kun je ook bijhouden over je medewerkers. Om zo in kaart te krijgen wat ze ook positief bijdragen aan de gewenste resultaten. Dit kun je hen tijdens performancegesprekken (of liever: feedforward ontwikkelgesprekken) eerst teruggeven voordat je over ontwikkelpunten dan wel verbetering spreekt met elkaar.

Wil je ook aan de slag met feedforward? Bijvoorbeeld door jullie performancegesprekken effectiever te leren voeren: feedforward ontwikkelgesprekken i.p.v. beoordelingsgesprekken? Neem dan contact op met Marco Schreurs (T. 035-6037979).

[1] Sho K. Sugawara, Satoshi Tanaka, Shuntaro Okazaki, Katsumi Watanabe, Norihiro Sadato, Social Rewards Enhance Offline Improvements in Motor Skill, International DOI Foundation, 2012.

[2] Volgens Alison Ledgerwood, social psycholoog en Professor and Chancellor’s Fellow University of California, Davis in een van haar TED Talks.

[3] Jeroen van den Berg, zelfstandige ICT-professionals.

[4] Amerikaans psycholoog, schrijver en wetenschapsjournalist.

[5] Onderzoek van Wetten van de Werkvloer onder 1.000 Nederlandse werknemers in het kader van de Nationale Complimentendag.